محیط یا فضای منفی – نگاتیو اسپیس در عکس برای ترکیب بندی مهم است.تعریفی از Negative Space ارائه کرده و منظور از آن در عکاسی با چگونگی استفاده را خواهیم آموخت.
یکی از بهترین روش‌ها برای تقویت توانایی ترکیب بندی در عکاسی، توجه به فضای منفی است. در صورت رعایت آن توجه بیننده عکس را جلب کرده و احساسی مشخص را به تصویر خواهید کشید. البته نباید از این تکنیک قدرتمند بیش از اندازه استفاده کرد، اما در صورت بهره بردن صحیح، یک عکس با قابلیت جلب توجه بالا ثبت خواهید کرد. ابتدا بهتر است تعریفی از آن ارائه کنیم.
فضای منفی در عکاسی چیست؟
در هنر، معماری، موزیک و طراحی نمونه‌هایی از نگاتیو اسپیس پیدا خواهید کرد. بدون توجه به محیط و رسانه، مفهوم کلی آن یکسان است، هر چند به شکلی متفاوت پیاده می‌شود. حین ثبت تصویر منظور از آن فضای اطراف سوژه اصلی است. با توجه به فضای منفی ارتباط درستی بین نقطه فوکوس و پس‌زمینه ایجاد خواهید کرد.
در آن سو مفهوم دیگری به نام فضای مثبت نیز وجود دارد. منظور از آن دقیقا همان سوژه‌های اصلی داخل فریم است. به منظور دستیابی به افکتی جذاب و دلخواه می‌توانید فضای مثبت و منفی را در قالب گستره‌ای از ترکیب‌های مختلف کنار یکدیگر قرار بدهید.
ترکیبات نگاتیو اسپیس
همراه هر نوع ترکیب بندی در زمان عکاسی می‌توان مفهوم نگاتیو اسپیس را وارد بازی کرد. Negative Space به تصویربردار اجازه می‌دهد عکسی مهیج به ثبت رسانده و مخاطب را خیره نگه دارد. در صورت به کار بردن صحیح، نظر تماشاگر جلب شده و نگاه وی به سمت محیط کوچکتر فضای مثبت، راهنمایی خواهد شد. به عبارتی استفاده صحیح از آن، سوژه اصلی را بهتر در معرض دید قرار می‌دهد.
اگر قرار است در ترکیب بندی خود از آن استفاده کنید، باید فضای بیشتری را به قسمت منفی در مقایسه با مثبت اختصاص بدهید. تصویر بالا نمونه خوبی است. در اینجا چرخ و فک سوژه عکس به شمار می‌رود، اما محیط اطراف آن بیشتر فریم را به خود اختصاص داده است. همین موضوع سبب شده توجهمان بیشتر به اصل ماجرا جلب شود!
اما دلیل اهمیت فضای منفی در تصویر چیست؟ تضاد در اندازه، بیننده را نسبت به موضوع اصلی کنجکاوتر می‌کند، در نتیجه زمان بیشتری را صرف تماشای آن خواهد کرد. هر چه سوژه در فضای مثبت کوچکتر باشد، جلب توجه بیشتری خواهد داشت.
یک تصور غلط این است که در صورت استفاده از نگاتیو اسپیس، تصویر فقط یک سوژه اصلی پیدا خواهد کرد. در عمل، حتی در زمان بهره بردن از این تکنیک عکاسی نیز تصویر می‌تواند دو یا بیشتر سوژه داشته باشد. نکته اینجاست که با افزایش تعداد، استفاده از فضای منفی چالش برانگیزتر و سخت‌تر می‌شود.
فضای منفی از دیدگاه روانشناسی
نتیجه توجه به نگاتیو اسپیس در عکاسی اغلب ایجاد تصویری آرام و ساکت است. تفاوت اندازه بین موضوع اصلی و محیط اطراف سبب می‌شود سوژه اصلی را منزوی و ایزوله شده تصور کنیم. این افکت حس تنهایی، سکوت و خلوت، آرامش، تفکر و تعمق و حتی اهمیت را به بیننده القا می‌کند. بسته به نوع سوژه تماشاچی احساسات متفاوتی نسبت به آن پیدا خواهد کرد.
آیا Negative Space باید خالی باشد؟
طبق تصور عموم، فضای منفی یک عکس دارای بخشی کاملا خالی است. به عنوان مناطق پهن و مسطح داخل فریم می‌توان به آسمان، سبزه و چمن یا آب اشاره کرد. اگرچه این تعریف با توجه به نحوه به کارگیری Negative Space در اغلب مواقع درست است، اما تنها راه پیاده‌سازی آن نیست. نگاتیو اسپیس یک عکس لزوما نباید محیطی خالی یا منطقه‌ای یک دست باشد. وجود یک سری شیء داخل فضای منفی در صورت تبدیل نشدنشان به یکی از سوژه‌های اصلی، مشکلی ایجاد نمی‌کند.
یک محیط منفی عکس زمانی رخ می‌دهد که محیط اطراف شی اصلی داخل فریم، خارجی و پیرامونی محسوب شوند. هر چه در این محیط قرار گرفته، با پس‌زمینه ترکیب شده و فوکوسی روی آن قرار ندارد.
بعید نیست در فضای منفی اشیا یا الگوهایی وجود داشته باشند، اما در نگاه اول توجه بیننده را به خود جلب نمی‌کنند. در عوض، آن‌ها نگاه تماشاگر را به سمت محیط مثبت که سوژه یا سوژه‌های اصلی را در خود جای داده است هل می‌دهند. این افکت اغلب به وسیله ثبات اشیا یا افراد در بخش پس‌زمینه به دست می‌آید.
فضای مثبت و منفی در عکاسی چیست؟
یک عکس بدون نگاتیو اسپیس فاقد محیطی است که بتواند نگاه کاربر را مجددا به سمت خود برگرداند. در چنین تصویری سوژه یا سوژه‌های کلیدی در سرتاسر فریم وجود داشته و به این وسیله جلب توجه می‌کنند، اما بعد از نگاه به آن‌ها، تماشاگر دیگر دلیلی برای تکرار کار پیدا نمی‌کند. اما در یک عکس همانند آن چه در پایین مشاهده می‌کنید، چشم بیننده جهیدن بین اشیا یا افراد اصلی را متوقف نکرده و نقطه تمرکزش را به طور مستمر بین آن‌ها جابه‌جا می‌کند. به همین دلیل مدتی به کل عکس خیره خواهد ماند.
اگر در زمان عکاسی به فضای منفی و مثبت دقت کنید، متوجه خواهید شد نحوه ترکیب بندی‌تان چگونه نگاه بیننده را از سویی به سوی دیگر برده و ثانیه‌ها یا دقایقی وی را به طور کامل به کل تصویر خیره نگه می‌دارد.
به چگونگی تاثیر نگاتیو اسپیس در حرکت چشم‌های تماشاگر دقت کنید؛ چشم‌ها از دور متوجه فضای منفی می‌شوند. در ادامه این محیط نگاه را به سمت موضوع اصلی، یک شی یا یک فرد، هدایت خواهد کرد. به وسیله توجه به سایر عناصر ترکیب بندی نظیر خطوط راهنما، به این امر بیشتر کمک می‌کنید. وقتی بیننده تفتیش سوژه‌های اصلی را به پایان رساند، نگاهش مجددا به سمت محیط منفی باز خواهد گشت. همین موضوع سبب می‌شود بیننده مدت بیشتری را برای تماشای عکس صرف کرده و چشمان خود را داخل فریم دائما به این سو و آن سو بچرخاند.
وقتی عکاس در زمان عکاسی به نگاتیو اسپیس توجه کند، داخل پس‌زمینه چیزی برای جلب توجه وجود نخواهد داشت. در نتیجه با وجود دید زدن تماشاگر به قسمت‌های مختلف، در نهایت نگاهش همیشه خیلی سریع به سمت سوژه اصلی برمی‌گردد.
نکاتی درباره استفاده از محیط منفی در عکس
برخلاف دیگر تکنیک‌های عکاسی همچون فوکوس استکینگ درباره فضای منفی قوانین خاص و مراحلی که بایستی قدم به قدم دنبال کرد، وجود ندارد. با توجه به ترکیب بندی حین تصویربرداری، به مرور زمان خلاقیت بیشتری در ایجاد محیط منفی پیدا خواهید کرد.
وقتی سوژه اصلی را مشاهده کردید، با سرعتی آهسته نگاهی به محیط اطرافش بیندازید. اطراف شی یا فرد کلیدی داخل فریم جابه‌جا شده و امکان استفاده از محیط پیرامون به عنوان فضای منفی را ارزیابی کنید. منظور از ارزیابی، امکان دستیابی به اهدافی است که تا اینجا بررسی کردیم. باید بتوانید سوژه مهم را ایزوله و منزوی کنید! یکی از بهترین روش‌ها برای دستیابی به دیدی بهتر درباره چگونگی پیاده‌سازی این تکنیک، مشاهده عکس‌های گرفته شده توسط تصویربرداران حرفه‌ای است.
برخی مواقع به وسیله نزدیک شدن به موضوع اصلی، یک شی یا یک انسان، فریم را با الگوی جذاب‌تری پر خواهید کرد. در شرایطی دیگر دور شدن از سوژه و کوچکتر کردن آن بازدهی بهتری از نظر جلب توجه بیننده خواهد داشت.
یکی از اشتباهات رایج عکاسان تازه‌کار، خیره شدن به به سوژه اصلی است. با افزایش توانایی در زمینه ترکیب بندی عکس، علاوه بر آن به پس‌زمینه نیز توجه خواهید کرد. در صورت اهمیت به حس گیرایی و جلب توجه بالای عکس، باید به فضای منفی نیز دقت داشته باشید، اما ممکن است در یک محیط، به کارگیری امکان‌پذیر نبوده یا نیازی به آن وجود نداشته باشد.
منبع: expertphotography
نظری دهید